O szachach

• uczą prawidłowego oceniania sytuacji
• uczą uczciwego współzawodnictwa
• wyrabiają umiejętność osiągania wyznaczonych celów
• rozwijają umiejętność nauki na własnych błędach
• uczą strategicznego myślenia
• uczą radzić sobie z niepowodzeniami
• rozwijają zdolności matematyczne
• rozwijają umiejętność czytania ze zrozumieniem

Żaden z szachistów nie znalazł się w kategorii niskich ocen

W Polsce podobne wyniki uzyskał Andrzej Modzelan, nauczyciel szachów w jednej z gorzowskich podstawówek. W 2002 r. na Wydziale Pedagogiki Uniwersytetu Szczecińskiego obronił pracę magisterską na temat wpływu szachów na osiągnięcia w szkole. W czasie badań podzielił uczniów na trzy grupy: z dobrymi, średnimi i słabymi wynikami w szkole. Żaden z szachistów nie znalazł się w kategorii niskich ocen. – Szachy uczą nie tylko logicznego myślenia, ale także podejmowania decyzji i planowania czasu – uważa Modzelan.

Dzieci rozwijają swój potencjał intelektualny

Ilość przeprowadzonych badań nad szachami w obecnym czasie jest już dość spora. Można odwoływać się do wyników prof. Romano czy prof. Blanco. Nie zmienia to jednak faktu, że generalną konkluzją wszystkich przeprowadzonych badań jest to, że dzieci rozwijają swój potencjał intelektualny, dzięki rozwinięciu umiejętności poznawczych. Dlaczego akurat szachy o wiele bardziej wpływają na zdolności dzieci od innych gier planszowych i aktywności intelektualnych? Szachy jako gra planszowa ma bogaty wachlarz zadań, które stawia dziecku podczas rozgrywanej partii:

• Skupienie – dzieci są uczone korzyści jakie daje koncentracja i uważna obserwacja. Jeżeli dziecko nie przykłada uwagi do tego co dzieje się na szachownicy, może łatwo ponieść karę w postaci straty figury oraz przegrania partii.
• Rozważanie możliwości – dzieci są uczone, żeby nie wykonywać od razu pierwszego posunięcia, które im przychodzi do głowy. Dzieci uczą się wybierać 2-3 posunięcia w danej pozycji, następnie rozważają wady i zalety danego posunięcia i dopiero wykonują posunięcie bierką.
• Przewidywanie do przodu – rozważanie i ocenianie swoich możliwości to jedno, ale drugą ważną sprawą jest przewidywanie jak zareaguje przeciwnik na moje zagranie. Dziecko myśli za siebie i za przeciwnika. Zadaje sobie pytania typu: „Jeżeli zagram, figurą tam, co się może stać? Jak przeciwnik może odpowiedzieć na ten ruch?”.
• Wizualizacja – dzieci przestawiają w głowie sekwencje posunięć aby zobaczyć jak zmieni się sytuacja na szachownicy czy osiągną dany cel. Do tego procesu używają wyobraźni. Zaawansowani szachiści nie potrzebują szachownicy i bierek do gry w szachy.
• Ocena sytuacji – dzieci uczą się oceny przeprowadzonych przez siebie działań na szachownicy. Bardzo szybko uczą się, że decyzje są lepsze w momencie kiedy są wspierane przez logikę a nie przez impuls i przeczucie.
• Abstrakcyjne myślenie – dzieci są uczone dokonywania analizy i syntezy danej pozycji na szachownicy. Uczą się również stosowania podobnych rozwiązań w podobnych sytuacjach.
• Planowanie – dzieci uczą się wyznaczać cele i układać plany jego osiągnięcia. Są również uczone zmieniania planu gry w zależności od zmiany sytuacji.

Ilość wyzwań jakie są stawiane szachiście podczas partii szachowej jest ogromna. Wysiłek intelektualny dokonywany podczas gry, porównywany jest z wysiłkiem mięśni nóg biegacza podczas treningu czy zawodów.

Joanna Kluzik-Rostkowska – Minister Edukacji

„Gra w gry planszowe, w tym szachy, to nie tylko doskonały sposób na spędzenie czasu, ale tez nauka. Wyrabiają koncentracje, wytrwałość, cierpliwość, rozwijają pamieć, intuicje i zmysły twórcze. Przede wszystkim wzmacniają kompetencje matematyczne”